การพัฒนาศักยภาพผลผลิตข้าวนาที่สูงด้วยนวัตกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงภาคเหนือตอนบน
บทวิเคราะห์งานวิจัย
งานวิจัยเรื่อง “การพัฒนาศักยภาพผลผลิตข้าวนาที่สูงด้วยนวัตกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงภาคเหนือตอนบน” มุ่งเน้นการเพิ่มผลผลิตข้าวของเกษตรกรบนพื้นที่สูงในภาคเหนือตอนบน โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ที่มีส่วนร่วมของเกษตรกรอย่างเข้มข้น งานวิจัยนี้เลือกใช้กลุ่มตัวอย่าง 208 ราย ใน 12 หมู่บ้านของจังหวัดเชียงใหม่และแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางภูมิประเทศและสภาพอากาศ ส่งผลให้การเลือกใช้พันธุ์ข้าวและเทคนิคการปลูกที่เหมาะสมมีความสำคัญอย่างยิ่ง
จุดเด่นของงานวิจัยนี้คือการนำเทคโนโลยีการผลิตและการป้องกันกำจัดศัตรูพืชของกรมการข้าวมาทดสอบและถ่ายทอดให้กับเกษตรกร โดยเปรียบเทียบผลผลิตและความเสียหายจากโรคและแมลงระหว่างวิธีการของกรมการข้าวกับวิธีการเดิมของเกษตรกร ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าวิธีการของกรมการข้าวสามารถเพิ่มผลผลิตข้าวได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการลดความเสียหายจากโรคใบจุดสีน้ำตาล ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญในการปลูกข้าวนาที่สูง นอกจากนี้ การทดสอบพันธุ์ข้าวที่เหมาะสมกับระดับความสูงที่แตกต่างกัน ช่วยให้เกษตรกรเลือกใช้พันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตสูงและทนทานต่อสภาพแวดล้อมได้ดีขึ้น
งานวิจัยยังให้ความสำคัญกับการพัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพสูง โดยการจัดตั้งแปลงสาธิตและฝึกอบรมให้เกษตรกรได้เรียนรู้ ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าเมล็ดพันธุ์จากแปลงสาธิตมีคุณภาพดีกว่าเมล็ดพันธุ์ที่เกษตรกรผลิตเอง และมีเมล็ดพันธุ์บางส่วนที่ได้มาตรฐานสามารถนำไปจำหน่ายได้ แสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ในการสร้างระบบการผลิตเมล็ดพันธุ์ที่ยั่งยืนในชุมชน
ส่วนการเก็บรักษาข้าวหลังการเก็บเกี่ยว งานวิจัยได้ทดลองใช้เทคนิคการเก็บรักษาด้วยถุงพลาสติกสุญญากาศและการคลุกเคล้าด้วยสมุนไพร ซึ่งสามารถลดการทำลายของแมลงได้ แม้ว่าผลการวิจัยยังต้องการข้อมูลเพิ่มเติม แต่แสดงให้เห็นถึงแนวทางการลดความสูญเสียหลังการเก็บเกี่ยว ซึ่งเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อรายได้ของเกษตรกร
โดยสรุป งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงประยุกต์ที่ประสบความสำเร็จในการเพิ่มผลผลิตข้าวของเกษตรกรบนพื้นที่สูง โดยการนำเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาใช้ร่วมกับการมีส่วนร่วมของชุมชน การเลือกใช้พันธุ์ข้าวที่เหมาะสม การควบคุมโรคและแมลง รวมถึงการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้เกิดการเพิ่มผลผลิต ซึ่งนำไปสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกรและความมั่นคงทางอาหารในชุมชน อย่างไรก็ตาม การขยายผลงานวิจัยไปยังพื้นที่อื่นๆ และการพัฒนาเทคนิคการเก็บรักษาข้าวให้ดียิ่งขึ้น จะเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อการสร้างความยั่งยืนในระยะยาว
งานวิจัยนี้เหมาะกับอุตสาหกรรมใด
งานวิจัยนี้เหมาะกับอุตสาหกรรมการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิ่งอุตสาหกรรมเกี่ยวกับการผลิตและแปรรูปข้าว เหตุผลคือ:
-
การเพิ่มผลผลิต: งานวิจัยนำเสนอเทคนิคและพันธุ์ข้าวที่สามารถเพิ่มผลผลิตข้าวได้อย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อโรงสี ผู้ค้าส่ง และผู้บริโภค โดยนำไปสู่การเพิ่มปริมาณข้าวในตลาด
-
การปรับปรุงคุณภาพ: การเลือกใช้พันธุ์ข้าวที่เหมาะสมและเทคนิคการควบคุมโรคและแมลง ส่งผลให้ได้ข้าวที่มีคุณภาพดี ทั้งด้านรสชาติ คุณค่าทางโภชนาการ และความสวยงาม ซึ่งเป็นที่ต้องการของตลาด
-
การพัฒนาเมล็ดพันธุ์: งานวิจัยเน้นการพัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพสูง ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของอุตสาหกรรมการเกษตร การมีแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ที่ดี ช่วยให้เกษตรกรสามารถปลูกข้าวได้อย่างมีประสิทธิภาพและได้ผลผลิตที่ดี
-
การลดต้นทุนการผลิต: การใช้เทคนิคการควบคุมโรคและแมลงที่เหมาะสม ช่วยลดการใช้สารเคมี ลดต้นทุนการผลิต และส่งเสริมการเกษตรที่ยั่งยืน ซึ่งเป็นที่ต้องการของอุตสาหกรรม
-
ความมั่นคงทางอาหาร: การเพิ่มผลผลิตข้าว ช่วยสร้างความมั่นคงทางอาหาร โดยเฉพาะในพื้นที่สูงซึ่งมีความเปราะบาง เป็นการสนับสนุนนโยบายด้านความมั่นคงทางอาหารของประเทศ
งานวิจัยนี้เหมาะกับอาชีพใด
งานวิจัยนี้เหมาะกับอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรหลายอาชีพ เช่น:
-
เกษตรกรผู้ปลูกข้าว: ข้อมูลเกี่ยวกับพันธุ์ข้าวที่เหมาะสม เทคนิคการปลูก และการจัดการศัตรูพืช เป็นประโยชน์โดยตรงต่อเกษตรกร ช่วยให้สามารถเพิ่มผลผลิตและรายได้
-
นักวิชาการด้านการเกษตร: งานวิจัยนี้สามารถเป็นข้อมูลอ้างอิงและแนวทางในการพัฒนาเทคนิคการปลูกข้าว และการวิจัยในอนาคต
-
เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร: สามารถนำผลการวิจัยไปถ่ายทอดและให้คำแนะนำแก่เกษตรกรในพื้นที่
-
ผู้ประกอบการด้านเมล็ดพันธุ์: ข้อมูลเกี่ยวกับการผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพสูง สามารถนำไปใช้ในการพัฒนาธุรกิจ
-
นักวิจัย: ผลงานวิจัยนี้อาจเป็นพื้นฐานสำหรับการวิจัยขยายผลในเรื่องอื่นๆ เช่น การศึกษาลักษณะทางพันธุกรรมของข้าว การพัฒนาพันธุ์ข้าวใหม่ๆ หรือการวิจัยเกี่ยวกับศัตรูพืช
| รหัสโครงการ : | 173236 |
| หัวหน้าโครงการ : | นางสาวอาทิตยา ยอดใจ |
| ปีงบประมาณ : | 2565 |
| หน่วยงาน : | กรมการข้าว |
| สาขาวิจัย : | กลุ่มข้อมูลด้านเกษตรศาสตร์ |
| ประเภทโครงการ : | แผนงาน หรือชุดโครงการ |
| สถานะ : | ปิดโครงการ |
| คำสำคัญ : | |
| วัตถุประสงค์ : | 1. การเพิ่มศักยภาพการผลิตข้าวบนพื้นที่สูง โดยการการทดสอบพันธุ์/สายพันธุ์ข้าวนาที่สูง การทดสอบเทคโนโลยีการจัดการศัตรูข้าว การถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตเมล็ดพันธุ์ดีมีคุณภาพ และการเก็บรักษาข้าวนาที่สูงโดยวิธีผสมผสาน |
นางสาวอาทิตยา ยอดใจ. (2565). การพัฒนาศักยภาพผลผลิตข้าวนาที่สูงด้วยนวัตกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงภาคเหนือตอนบน. กรมการข้าว. เชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน.
นางสาวอาทิตยา ยอดใจ. 2565. "การพัฒนาศักยภาพผลผลิตข้าวนาที่สูงด้วยนวัตกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงภาคเหนือตอนบน". กรมการข้าว. เชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน.
นางสาวอาทิตยา ยอดใจ. "การพัฒนาศักยภาพผลผลิตข้าวนาที่สูงด้วยนวัตกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงภาคเหนือตอนบน". กรมการข้าว, 2565. เชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน.
นางสาวอาทิตยา ยอดใจ. การพัฒนาศักยภาพผลผลิตข้าวนาที่สูงด้วยนวัตกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงภาคเหนือตอนบน. กรมการข้าว; 2565. เชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน.