นวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ
บทวิเคราะห์งานวิจัย
งานวิจัยนี้ศึกษาการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร โดยเฉพาะเศษเหลือทิ้งจากการผลิตข่าและของเสียอินทรีย์ในครัวเรือน โดยใช้กระบวนการหมักแบบไร้อากาศ เป้าหมายหลักคือการลดต้นทุนการผลิตของเกษตรกรผู้ปลูกข่า ลดการพึ่งพาปุ๋ยเคมี และส่งเสริมการเกษตรที่ยั่งยืนตามแนวพระราชดำริ งานวิจัยนี้มีความน่าสนใจหลายประการ เริ่มจากการแก้ปัญหาเชิงประจักษ์ที่เกษตรกรในตำบลบางกล่ำเผชิญอยู่ นั่นคือต้นทุนสูงจากการใช้ปุ๋ยเคมีและการจัดการเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรอย่างไม่เป็นระบบ การนำเศษวัสดุเหล่านี้มาใช้ประโยชน์เป็นปุ๋ยชีวภาพไม่เพียงแต่ช่วยลดต้นทุน แต่ยังลดมลภาวะจากการทิ้งขยะและการใช้สารเคมีในพื้นที่เพาะปลูกอีกด้วย
ขั้นตอนการดำเนินงานแสดงให้เห็นถึงความพยายามในการถ่ายทอดความรู้และเทคนิคอย่างเป็นระบบ การฝึกอบรมเกษตรกร 79 คน แบ่งกลุ่มตามระดับความเข้าใจ สะท้อนถึงความละเอียดรอบคอบในการจัดการความรู้ให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย การคัดเลือกครัวเรือนนำร่อง 30 ครัวเรือน เพื่อติดตามผลการใช้งานอย่างใกล้ชิด และการเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่องจาก 10 ครัวเรือนที่ใช้ปุ๋ยชีวภาพอย่างสม่ำเสมอเป็นเวลา 3 เดือนขึ้นไป ทำให้ได้ข้อมูลเชิงปริมาณที่น่าเชื่อถือ เช่น การลดปริมาณเศษเหลือทิ้ง การลดการใช้ปุ๋ยเคมี และการลดค่าใช้จ่าย แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของปุ๋ยชีวภาพที่ผลิตได้ ผลการวิเคราะห์ปริมาณธาตุอาหารในน้ำหมักชีวภาพ ยืนยันถึงคุณค่าทางโภชนาการที่เพียงพอสำหรับการเจริญเติบโตของพืช เป็นการยืนยันผลลัพธ์จากการทดลองอย่างเป็นรูปธรรม
อย่างไรก็ตาม ผลการดำเนินงานยังพบข้อจำกัดบางประการ เช่น มีเพียง 21 จาก 30 ครัวเรือนนำร่องที่ใช้ปุ๋ยชีวภาพในช่วงฤดูฝน อาจเป็นเพราะปัจจัยด้านสภาพอากาศหรือการจัดการที่ยังไม่เหมาะสม หรืออาจมีข้อจำกัดด้านการเข้าถึงข้อมูลหรือการสนับสนุน จึงทำให้ไม่สามารถขยายผลได้อย่างเต็มที่ นอกจากนี้ งานวิจัยนี้มุ่งเน้นไปที่การผลิตและใช้ปุ๋ยชีวภาพจากเศษเหลือทิ้งจากการปลูกข่า การศึกษาผลกระทบต่อพืชชนิดอื่น หรือการปรับเปลี่ยนสูตรปุ๋ยชีวภาพให้เหมาะสมกับพืชชนิดอื่นๆ อาจเป็นหัวข้อการวิจัยในอนาคต การขยายผลสู่พื้นที่อื่นๆ ควรคำนึงถึงความแตกต่างของสภาพแวดล้อม ชนิดของวัสดุเหลือทิ้ง และความพร้อมของเกษตรกร การสร้างเครือข่ายและการสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้การใช้นวัตกรรมนี้ประสบความสำเร็จอย่างยั่งยืน รวมถึงการวิเคราะห์เชิงลึกถึงความยั่งยืนทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม เพื่อประเมินผลกระทบในภาพรวมให้ครบถ้วน
งานวิจัยนี้เหมาะกับอุตสาหกรรมใด
งานวิจัยนี้เหมาะกับอุตสาหกรรมเกษตรกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการปลูกพืช เช่น การปลูกข่า พืชสมุนไพร และพืชผัก เนื่องจากงานวิจัยนี้ได้พัฒนานวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ซึ่งสามารถลดต้นทุนการผลิต ลดการใช้ปุ๋ยเคมี และเพิ่มผลผลิต นอกจากนี้ยังเหมาะกับอุตสาหกรรมการแปรรูปอาหาร ที่สามารถนำเศษวัสดุเหลือทิ้งจากกระบวนการแปรรูปมาผลิตเป็นปุ๋ยชีวภาพได้ เช่น เศษเปลือกผลไม้ กากอาหาร เป็นต้น การนำเศษวัสดุเหลือทิ้งมาใช้ประโยชน์ ช่วยลดปัญหาการจัดการขยะ และส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน ยิ่งไปกว่านั้น ยังสามารถนำไปต่อยอดในอุตสาหกรรมผลิตปุ๋ยชีวภาพ เพื่อจำหน่ายในเชิงพาณิชย์ได้อีกด้วย
งานวิจัยนี้เหมาะกับอาชีพใด
งานวิจัยนี้เหมาะกับเกษตรกร โดยเฉพาะเกษตรกรผู้ปลูกข่า และเกษตรกรที่ปลูกพืชอื่นๆ ที่ต้องการลดต้นทุนการผลิต และลดการใช้สารเคมี นอกจากนี้ยังเหมาะกับอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการจัดการขยะ เช่น ผู้ประกอบการรีไซเคิล หรือบุคลากรในหน่วยงานท้องถิ่น ที่รับผิดชอบในการจัดการขยะอินทรีย์ การนำเศษวัสดุเหลือทิ้งมาผลิตเป็นปุ๋ยชีวภาพ ช่วยลดปริมาณขยะ และสร้างรายได้เสริม อีกทั้งยังเหมาะสมกับผู้ที่สนใจในงานวิจัยและพัฒนา ที่สามารถนำงานวิจัยนี้ไปต่อยอด ปรับปรุง และพัฒนาให้ดียิ่งขึ้น
| รหัสโครงการ : | 173243 |
| หัวหน้าโครงการ : | ผศ.ดร. นิรมล จันทรชาติ |
| ปีงบประมาณ : | 2565 |
| หน่วยงาน : | มหาวิทยาลัยทักษิณ |
| สาขาวิจัย : | กลุ่มข้อมูลด้านวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ |
| ประเภทโครงการ : | โครงการเดี่ยว |
| สถานะ : | ปิดโครงการ |
| คำสำคัญ : | |
| วัตถุประสงค์ : | เพื่อส่งเสริมแนวทางของการใช้นวัตกรรมระบบผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ทดแทนการใช้ปุ๋ยเคมี เพื่อถ่ายทอดนวัตกรรมระบบผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งจากข่า ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศและวิธีการใช้ปุ๋ยชีวภาพทดแทนการใช้ปุ๋ยเคมีสำหรับเร่งการเจริญเติบโตของข่า เพื่อขยายผลแนวทางการใช้นวัตกรรมระบบผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร อันนำไปสู่การสร้างกระบวนการและทัศนคติแบบยั่งยืนของการสร้างต้นทุนชุมชนพึ่งตนเองตามแนวพระราชดำริ |
ผศ.ดร. นิรมล จันทรชาติ. (2565). นวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ. มหาวิทยาลัยทักษิณ. สงขลา.
ผศ.ดร. นิรมล จันทรชาติ. 2565. "นวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ". มหาวิทยาลัยทักษิณ. สงขลา.
ผศ.ดร. นิรมล จันทรชาติ. "นวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ". มหาวิทยาลัยทักษิณ, 2565. สงขลา.
ผศ.ดร. นิรมล จันทรชาติ. นวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ. มหาวิทยาลัยทักษิณ; 2565. สงขลา.